روشنفکر واژه ای معادل intellectual و clairvoyant در ادبیات ی-فرهنگی اروپا می باشد که در دوران مشروطه به گفتمان ی-فرهنگی ایران وارد شده است.
روشنفکر کسی است که روشنبین باشد، ممکن است تحصیل کرده باشد یا نباشد. بنابراین هر تحصیلکردهای روشنفکر نیست. روشنفکری یک جریان ی-فرهنگی-اجتماعی است که دو ویژگی عام دارد:
1. اول اینکه منتقد وضع موجود است و خود را مسئول میداند. به عبارت دیگر روشنفکر از اقتضای زمان، جامعه و محیط خود درک آگاهانه دارد. رسالتش را بیرون کشیدن تضادهای بازدارنده رشد جامعه از سطح ناخودآگاه، به سطح آگاه جامعه میداند.
روشنفکر مقلّد نیست و از سطحینگری پرهیز دارد و برای شناخت جامعه خود، به شناخت لایههای زیرین فرهنگ، باورها و رفتارهای اجتماعی میپردازد.
2. دومین ویژگی روشنفکر، احساس وظیفه و رسالت برای ایجاد تغییر و تحوّل در جامعه در جهت بهبود مناسبات اجتماعی و عدالت محوری است. بنابراین جریان روشنفکری، به علت ویژگیهای روشنفکریاش لاجرم متأثر از جامعه خود میباشد.[1]
[1] - روشنفکری دینی و چالش های جدید، ابراهیم یزدی، چاپ اول 1386، انتشارات کویر، شابک: 2-37-8161-964، ص 9
درباره این سایت