مدّت توقّف آدم(ع) و حوا در بهشت چه مقدار بود؟

در این‌باره نقل‌های متفاوتی وجود دارد، از جمله:

• در بعضی از نقل‌ها آمده است که دو ساعت یا سه ساعت از روز جمعه رفته بود که خدای متعال، آدم; و حوا را در بهشت مستقر کرد و هفت ساعت از روز جمعه رفته بود که آنها را از بهشت بیرون کرد. بنابراین مدّت توقفشان در بهشت، پنج‌ساعت و به قولی چهار‌ساعت بود.[1]
• در بعضی از اقوال نیز گفته‌اند که: نُه یا ده ساعت از روز جمعه رفته بود که آدم; از بهشت بیرون شد.[2]
• از ابن‌عباس روایت کرده‌اند: آدم میان نماز نیمروز و نماز پسین از بهشت بیرون شد و به زمین فرود آمد و یک نیمروز از روزهای آخرت در بهشت مقرّ داشت که پانصدسال بود.[3]
• «حَدَّثَنَا أَبِی وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ رَضِیَ اللهُ عَنْهُمَا قَالا حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللهِ وَ عَبْدُ اللهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیُّ قَالا حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى وَ أَحْمَدُ بْنُ أَبِی عَبْدِ اللهِ الْبَرْقِیُّ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْخَطَّابِ قَالُوا حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ; عَنْ رَسُولِ اللهِa  قَالَ: إِنَّمَا کَانَ لَبْثُ‏ آدَمَ;‏ وَ حَوَّاءُ فِی الْجَنَّةِ حَتَّى أُخْرِجَا مِنْهَا سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنْ أَیَّامِ الدُّنْیَا حَتَّى أَهْبَطَهُمَا اللهُ مِنْ یَوْمِهَا ذَلِکَ؛ رسول‌خداa فرمودند: مدّت اقامت آدم; و حواء در بهشت تا آن‌گاه که بیرون رانده شدند، فقط هفت ساعت از روزهاى دنیا بود که خداوند در همان روز اوّل آنان را به زمین فرود آورد.»[4]
• «اَلْعَیَّاشِیُّ عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سُئِلَ أَبُو عَبْدِ اللهِ; وَ أَنَا حَاضِرٌ کَمْ لَبِثَ آدَمُ;  وَ زَوْجَتُهُ فِی الْجَنَّةِ حَتَّى أَخْرَجَهُمَا مِنْهَا؟ فَقَالَ;: إِنَّ اللهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى نَفَخَ فِی آدَمَ;  رُوحَهُ بَعْدَ زَوَالِ الشَّمْسِ مِنْ یَوْمِ الْجُمُعَةِ ثُمَّ بَرَأَ زَوْجَتَهُ مِنْ أَسْفَلِ أَضْلاعِهِ ثُمَّ أَسْجَدَ لَهُ مَلائِکَتَهُ وَ أَسْکَنَهُ جَنَّتَهُ مِنْ یَوْمِهِ ذَلِکَ فَوَ اللهِ مَا اسْتَقَرَّ فِیهَا إِلّا سِتَّ سَاعَاتٍ فِی یَوْمِهِ؛ عبدالله سنان می‌گوید در جلسه‌ای که من حاضر بودم از امام صادق; در مورد مدّت اقامت حضرت آدم; و حوا< در بهشت سؤال شد. امام; فرمودند: خدای‌متعال روز جمعه بعد از زوال خورشید از روح خودش در آدم; دمید. پس از آن حوا را از پایین‌ترین دنده‌اش آفرید، پس از آن ملائکه بر او سجده کردند، در همان روز آنان را ساکن بهشت نمود، به خدا سوگند در بهشت نماندند، مگر شش‌ساعت در همان روز.»[5]

نکته: شاید بتوان بین این دو دسته اخبار که بعضی چندساعت و بعضی پانصدسال نقل کرده‌اند، جمع کرد. به این صورت که آن دسته از اخباری که چند ساعت را بیان می‌کنند، منظور ساعت دنیوی نیست بلکه ساعت اخروی است که تقریباً معادل 83 سال و 4 ماه است. و آن دسته از روایاتی که پانصد سال را ذکر می‌کنند، منظور ساعت دنیوی است.

امکان هم دارد که منظور، همان ساعات دنیوی باشد، همانطور که روایتِ یکی مانده به آخر، صریحاً همین را بیان می‌کند و نقل سوّم (پانصدسال) که از ابن‌عباس روایت شد، صحیح نباشد.